مقدمه: گردوغبار قابل اشتعال ذرات ریزی هستند که وقتی در هوا تحت شرایط خاصی پراکنده می‌شوند خطر انفجار را به همراه دارند. هدف از این مطالعه بررسی غلظت گردوغبار قابل انفجار و ارزیابی خطر انفجار در برخی از صنایع با ریسک بالای شاهرود می‌باشد.

روش بررسی: در ابتدا جهت بررسی غلظت گردوغبار در کارخانجات مورد بررسی، با اقتباس از متد NIOSH 0500، نمونه‌برداری و تعیین غلظت انجام شد. سپس جهت بررسی ریسک جرقه‌زنی، ارزیابی ریسک به روش تجزیه و تحلیل حالات خطر و اثرات ناشی از آن (FMEA) صورت پذیرفت. همچنین منابع اصلی احتمالی انفجار ثانویه نیز توسط مشاهده و مصاحبه با مدیران و سرپرستان مشخص شد.

یافته‌ها: نتایج بررسی غلظت گردوغبار قابل انفجار در بین صنایع مورد بررسی نشان داد بیشترین تولید گردوغبار مربوط به صنایع PVC با غلظت 43±74 میلی‌گرم بر مترمکعب می‌باشد. نتایج ارزیابی ریسک FMEA نیز نشان داد تجهیزات انتقال مواد، خشک‌کن‌ها، تجهیزات برشکاری و سوراخکاری، موتورها و تابلو برق‌ها از پرریسکترین تجهیزات در ایجاد جرقه و اشتعال می‌باشند. همچنین بررسی‌ها نشان داد، سیلوها با ظرفیت نگهداری بالایی که دارند می‌توانند مهمترین منابع احتمالی انفجار ثانویه باشند.

نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان داد غلظت گردوغبار قابل انفجار نسبت به حداقل غلظت قابل انفجار بسیار پایین می‌باشد ولی با توجه به منابع وسیع جرقه زنی و منابع بزرگ ذخیره‌سازی محصولات پودری که وجود دارد، توجه به انفجار گردوغبار در برخی از این صنایع، بسیار حائز اهمیت می‌باشد.