مقدمه : کنترل ذرات منتشره از فرآیندهای فرآوری مواد معدنی و انتخاب سیستم‌های اقتصادی و مناسب کنترل آلودگی هوا یک امر ضروری است. این مطالعه باهدف بررسی هزینه-سود سیستم کنترل آلودگی اجراشده در واحدهای سنگ‌شکن یک شرکت فرآوری مواد معدنی و مقایسه آن با پالایش گر پرهزینه‌تر فیلترخانه صورت گرفت.

روش بررسی : سیستم تهویه مکنده موضعی، مرطوب سازی و سیکلون های بازده بالای مدل استایرمند با اقتباس از استانداردها و راهنماهای موجود، طراحی و نصب شد. سپس عملکرد سیستم مرطوب سازی و تهویه صنعتی به صورت مجزا و تلفیقی در کنترل ذرات منتشره در هوای محیط کار، مواجهه فردی و انتشار زیست‌محیطی مورد ارزیابی قرار گرفت. در نهایت آنالیز هزینه-سود این سیستم در مقایسه با سیستم پرهزینه‌تر فیلتر خانه مورد بررسی قرار گرفت.

یافته‌ها : بازده سیستم تلفیقی در کاهش میزان مواجهه فردی و غبار محیطی در خط یک سنگ‌شکن به ترتیب 87 و 95 درصد و در خط دو سنگ‌شکن 88 و 95 درصد بود. همچنین غلظت غبار خروجی از سیستم تهویه در خط یک و دو سنگ‌شکن به ترتیب mg/m³ 28/121 و mg/m³ 68/112 به دست آمد. هزینه ساخت و راهبری سالیانه سیستم تلفیقی نسبت به فیلتر خانه به ترتیب 17/2 میلیارد ریال و 992 میلیون ریال کاهش‌یافته است و سود سالانه جمع‌آوری غبار معدنی توسط سیکلون 518 میلیون ریال برآورد شد. 

نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج به دست آمده سیستم تلفیقی اجراشده کاهش قابل‌توجهی از غبار منتشره در محیط کار و محیط‌زیست را داشته است. همچنین مطابق با تحلیل‌های اقتصادی صورت گرفته، در هزینه‌های ساخت و راهبری سالیانه سیستم تلفیقی در مقایسه با فیلتر خانه به ترتیب 73 و 80 درصد صرفه‌جویی شده است و در کمتر از 220 روز هزینه ساخت و اجرای پروژه از سود جمع‌آوری غبار معدنی توسط سیستم تلفیقی، جبران خواهد گشت بنابراین می‌توان در شرایط مشابه این سیستم را به عنوان یک راهکار مناسب و اقتصادی پیشنهاد داد.